Een vaccin tegen borstkanker
Ieder soort kanker begint goedaardig, dus ook borstkanker. Op een bepaald moment verandert de ‘goedaardige tumor’ in een kwaadaardige tumor. Dit zorgt op zijn beurt voor alle problemen die horen bij de diagnoses borstkanker. Veel doktoren proberen afweercellen te trainen om óók kankercellen aan te vallen. Arjan Griffioen van het VUmc durft echter verder te dromen: hij wil een vaccin ontwikkelen dat zorgt dat mensen überhaupt geen kanker krijgen.
Het immuunsysteem
Het immuunsysteem van de mens werkt als een soort automatische stofzuiger. Als het lichaam merkt dat er iets mis is of er iets opgeruimd moet worden, krijgen de witte bloedlichaampjes die zich overal in het lichaam bevinden een seintje om aan de slag te gaan. Zij gaan dan aan het werk om de ziekte of het virus uit je lichaam te halen. Het lichaam maakt hierbij gebruik van adhesiemoleculen. Dit zijn moleculen in de bloedvaten waar witte bloedcellen makkelijk aan kunnen blijven plakken. Op deze manier zijn witte bloedlichaampjes snel ter plekke als onheil wordt vermoed. De tumor heeft hier echter iets op gevonden …
De tumor
Het moment dat een tumor verandert van een goedaardige naar een kwaadaardige vorm, heet dat angiogenic switch. Dat wil zeggen dat er angiogenese plaatsvindt: de tumor gaat de aanmaak van bloedvaten om de tumor versnellen, om zo de groei te versnellen. Bij de aanmaak van deze bloedvaatjes gebruikt de tumor een slim trucje: het zorgt ervoor dat er geen adhesiemoleculen aanwezig zijn in de aangemaakte bloedvaatjes. Op zijn beurt zorgt dat er voor dat de tumor veilig zit voor witte bloedlichaampjes en niet aangepakt worden.
In het kort: het lichaam heeft vanuit zichzelf een manier gevonden om zo effectief mogelijk problemen in het lichaam op te lossen; de zogehete adhesiemoleculen. De tumor omzeilt deze moleculen door bloedvaten aan te maken die geen moleculen bevatten. Zo lijkt het voor het lichaam alsof er niets aan de hand is, terwijl in werkelijkheid de tumor natuurlijk gewoon doorgroeit.
De behandeling
Tot nu is dit wat er steeds gebeurt in de ontwikkeling van tumorcellen. Dit wordt dan behandeld door middel van bestraling, immunotherapie, operatie of een combinatie van die drie. Dat is een zwaar traject waar vrouwen restklachten aan overhouden. Daarom heeft Arjan Griffioen gekeken naar het proces van bloedvaten aanmaken, en zo kwam hij op het idee van een vaccin: “je moet van goede huizen komen om dat proces tegen te houden. Maar zelfs als we met bloedvatremming alleen de groei van de tumor kunnen remmen, dan kan er alsnog een goed behandelend vaccin uitrollen voor mensen die kanker hebben.
Het idee voor een vaccin tegen borstkanker is niet heel gek: als men het voor elkaar krijgt om de bloedvataanmaak te remmen kan dat immers zorgen voor een stop in de ontwikkeling van de tumor. Voor nu is het echter nog wel toekomstmuziek. De tijd zal aan moeten tonen of een vaccin in de toekomst tot de opties behoort. Tot die tijd wordt er in ieder geval hard aan gewerkt.